Thú thật với bạn là hồi còn đi học, tôi rất hay “sờ lung tung”. Mong bạn đừng hiểu lầm, ý tôi là khi cô giáo dạy cách phát âm tiếng Anh chuẩn s z, tôi hay bị lẫn lộn. Chẳng hạn phát âm tiếng Anh, cùng là S trong Cats và Dogs, tôi chẳng biết nên đọc là sờ hay zờ, mà tại sao lại phân biệt sờ mèo và zờ chó? Mọi thứ cứ loạn hết cả lên.

Mãi sau này, tôi mới được biết cách phát âm tiếng Anh chuẩn s z. Chưa hết, tôi còn khám phá ra ra các quy tắc giúp bạn tự học phát âm tiếng Anh chuẩn khác, mà đôi khi cả người bản xứ và các giáo viên tiếng Anh có kinh nghiệm, cũng không nói cho bạn đâu. Blog này tiết lộ cho bạn một trong các nguyên tắc đầu tiên, hiệu quả, dễ nhớ!

Tại sao phải biết cách phát âm tiếng Anh chuẩn s z nói riêng, hay các âm đuôi nói chung?

Đã bao giờ bạn nghe người ta nói tiếng Anh thì mình rất hiểu, nhưng khi mình nói thì người ta mãi không hiểu chưa? Đó là lý do chúng ta cần phải biết cách phát âm tiếng Anh chuẩn. Vậy phát âm chuẩn tiếng Anh là chuẩn những thứ gì? Đâu là những sai lầm mà hầu hết mọi người thường mắc khi học tiếng Anh?

Đầu tiên, trong tiếng Việt, việc phát âm chuẩn âm đầu quan trọng như thế nào, thì tiếng Anh, phát âm chuẩn các âm cuối cũng quan trọng tương tự. Giống như anh Tây mới học tiếng Việt, “xúc Tác” mà đọc sai âm đầu, bạn có thể nghe thành “xúc Rác”. Tiếng Anh cũng tương tự, đọc sai âm cuối, thì “goes” có thể bị nghe thành “gold”, nghĩa hoàn toàn khác.

Đó là lý do trong loạt bài về cách phát âm tiếng Anh chuẩn này, thứ đầu tiên chúng ta sẽ bắt đầu là cách phát âm tiếng Anh chuẩn s z. Để khi bạn đọc những từ đơn giản như Works, Bags, Cats, Dogs, Does, Bridges v.v… người ta vẫn sẽ hiểu bạn đang nói gì, tránh những tình huống đáng tiếc mà tôi gọi vui là “sờ lung tung, zờ bừa bãi”.

Tại sao lại có sự thay đổi trong cách phát âm tiếng Anh s z, nên sờ hay zờ bây giờ?

Đây cũng là một câu hỏi tôi từng rất băn khoăn. Cùng là thêm S vào, Work thành Works, Bag thành Bags, nhưng tại sao cách đọc S ở hai chữ lại khác nhau. Sờ vào Cat sẽ đọc là /s/ (Cát-sờ), còn sờ vào Dog lại là /z/ (Đóc-zờ) ??? Chưa kể còn cả tá quy tắc phát âm khác. Học cách phát âm chuẩn tiếng Anh thật là phức tạp!

Song khi tìm hiểu gốc rễ của vấn đề, thì tôi được biết nguyên nhân là… tiện mồm. Mục tiêu của ngôn ngữ tiếng Anh là sự lưu loát, làm sao để nói được nhiều hơn, trong thời gian ngắn hơn. Khi có sự thay đổi trong cách phát âm của một âm tiết nào đó, thì nguyên nhân là do âm tiết đằng trước, mục tiêu là để… thanh quản hoạt động hiệu quả.

Nếu bạn tự tin vào khả năng nghe tiếng Anh của mình, bạn có thể xem clip giải thích dưới đây. Hoặc do clip không có vietsub nên tốt nhất là bạn đọc hết Blog này, để được giải thích chi tiết, sau đó quay lại xem clip, sẽ càng dễ hiểu hơn nữa, cách phát âm tiếng Anh chuẩn sẽ ngấm sâu hơn vào bộ não của bạn.

Để hiểu hơn cách phát âm tiếng Anh chuẩn s z, hãy đi vào ví dụ cụ thể. Cat kết thúc bằng /t/ còn Dog kết thúc bằng /g/. Bạn hãy thử đặt tay lên cổ họng, và phát âm /t/ và /g/ xem có thấy gì khác biệt không? Nếu bạn phát âm chuẩn /t/ và /g/ trong tiếng Anh, bạn sẽ thấy âm /g/ tạo ra sự rung động (dây thanh âm rung), còn /t/ thì không.

Tương tự, khi phát âm /z/ dây thanh âm sẽ rung, còn /s/ thì không. Bạn đã nhìn ra vấn đề chưa? Với Dogs, về thứ tự sẽ là Đóc-gờ-zờ. Khi đọc tới /g/ (gờ), dây thanh âm rung lên, đằng nào nó đang rung rồi, thì ta cho nó rung tiếp bằng cách đọc /z/ (zờ) sẽ có đà và dễ hơn là bắt nó dừng lại để đọc /s/ (sờ).

Còn với Cats, thứ tự đọc là Ká-t-sờ, khi đọc tới /t/ dây thanh âm không rung, vậy thì tại sao lại mất công bắt nó rung lên cơ chứ? Vì thế nên s ở đó sẽ đọc là /s/ (không rung), thay vì đọc là /z/ rung. Bạn đã hiểu rồi chứ, lý do cực kỳ đơn giản như tôi đã nói: Là do… tiện mồm. Tôi gọi vui đây là nguyên lý “đồng rung… thì rụng”.

Tóm lại, cách phát âm tiếng Anh chuẩn s z, để tránh “sờ lung tung, zờ bừa bãi” là gì?

Đó là khi bạn gặp các từ kết thúc bằng S, hãy để ý âm tiết ngay trước đó. Nếu âm tiết ấy khi đọc lên không rung như /p/ /t/ /k/ /f/ thì S sẽ đọc là /s/ và ngược lại, nếu rung như các âm /b/ /d/ /m/ /n/ /y/ /v/ /w/ /g/ /r/ /l/ thì sẽ đọc là /z/, mục đích là để tận dụng trạng thái của dây thanh âm khi đang đọc âm tiết trước đó, hãy nói đơn giản là… tiện mồm.

Chẳng hạn, Weeks, thì /k/ không rung, nên sẽ là Week-sờ. Tương tự bạn sẽ… sờ vào các từ như Bits, Backs, Briefs, v.v…   còn Bags thì /g/ có rung, nên sẽ là Bag-zờ, và bạn cũng sẽ zờ vào các từ như Webs, Beds, Bells, Jars, Straws, Fans, Delays v.v… Vấn đề chỉ là bạn đọc đúng các âm, cảm nhận nó rung hay không, là biết ngay phải sờ hay zờ mà thôi ^^!

Còn trường hợp đặc biệt như các từ như Bridges, Watches, Blazes, Slices… thì es ở đó sẽ đọc là /iz/ (nghe như i zờ). Thực ra thì vẫn là nguyên lý bên trên thôi… tiện mồm. Bạn thấy đơn giản hơn chưa? Kể từ nay, khi đọc các từ đuôi s và es, bạn hãy để ý xem cổ họng mình có rung không, để hình thành phản xạ nhé.

Bên cạnh đó, nếu google cách phát âm e es s z iz, bạn sẽ thấy nhiều nơi chia sẻ cách là thuộc lòng máy móc quy tắc, ví dụ s sau /b/ /d/ v.v… sẽ đọc là zờ, đuôi /k/ /f/ thì đọc là sờ. Cũng được, song sẽ mất thêm bước để nghĩ và nhớ. Còn theo cách này, bạn cứ đọc đúng phiên âm từ đó trước khi thêm s, cảm nhận độ rung, rồi sờ zờ hợp lý, sẽ thành phản xạ.

Một lợi ích to lớn khác khi bạn biết cách phát âm tiếng Anh chuẩn s z, giúp đọc nối âm như người bản xứ!

Trong tiếng Anh, việc nối âm, nuốt âm là rất phổ biến. Khi bạn biết cách phát âm tiếng Anh chuẩn s z, bạn sẽ thấy việc nối âm của mình chính xác hơn, cũng như việc nghe được các âm bị nối trong câu cũng sẽ dễ dàng hơn nữa. Trong một câu, thường thì các từ nối sẽ bị nối lại, chẳng hạn hai câu dưới đây:

The dogs are eating at twelve
How many weeks until your trip?

Thì người bản xứ sẽ không bao giờ đọc từng chữ một “the, dogs, are…” mà họ sẽ nối các chữ lại với nhau để nói cho nhanh, chữ nào không quan trọng (từ nối) như trong trường hợp này là are, sẽ bị nối lại với dogs đằng trước. Nên dogs-are nghe như đóc-za. Weeks until sẽ nghe thành wích-săn-tiu ^^!

Đo đó, nếu bạn biết cách phát âm tiếng Anh chuẩn s z, thì việc nối âm cũng sẽ chuẩn hơn phải không nào? dogs-are sẽ chuẩn là đóc-za chứ không phải là đóc-sa, Weeks until sẽ chuẩn là wích-săn-tiu chứ không phải là wích-zăn-til, người nghe đảm bảo sẽ hiểu khi bạn nối âm, chứ không phải hỏi lại nữa. Thật là tuyệt!

Nói chuyên sâu về phát âm, bạn có thể tìm bộ Pronunciation Workshop của Paul Gruber cực hay và chi tiết, giúp bạn tránh các lỗi sai phổ biến (và ít người biết). Nếu bạn muốn bắt đầu từ A-Z, hãy thử khóa học phát âm miễn phí với thầy ăn đu đủ, clip dễ hiểu, hài hước, đi vào trọng tâm.